Integreren is aan de ander, vinden veel Nederlanders. Nederlanders wier ouders gemigreerd zijn, de tweede generatie, vinden dat ook autochtone Nederlanders hun steentje moeten bijdragen aan de multiculturele samenleving en ruimte moeten maken voor verschillen. Een meerderheid van de autochtone Nederlanders daarentegen vindt dat Nederlanders met een migratieachtergrond mee moeten doen met ‘Nederlandse tradities’ (54 procent) en hun eigen cultuur en gewoonten meer dan zij nu doen moeten loslaten (56 procent).

Dat blijkt uit de nieuwste ‘Burgerperspectieven’ van het Sociaal en Cultuur Planbureau (SCP), dat vier keer per jaar uitkomt en fungeert als de thermometer van Nederland. In deze editie is er speciaal gevraagd naar hoe Nederlanders denken over integratie. Dat thema stond tien jaar geleden ook centraal in de laatste Burgerperspectieven van dat jaar.

Het eerste wat het SCP probeert vast te stellen is wat ‘integratie’ eigenlijk betekent. Dan blijkt dat de definities van dat begrip al uiteenlopen. Verreweg de meeste Nederlanders, met en zonder migratieachtergrond, zijn het erover eens dat integreren in elk geval betekent: de taal goed spreken, werken en geen overlast veroorzaken. Ook breed gedeeld is het idee dat vluchtelingen moeten integreren en dat Nederland daarbij moet helpen.

Obstakels

Daarna wordt het ingewikkeld. Zo valt het Nederlanders met een migratieachtergrond op dat autochtone Nederlanders nooit zeggen dat expats –arbeidsmigranten die hier komen als kenniswerker en die zelden Nederlands spreken – moeten integreren. Dat steekt omdat zij, geboren en getogen in Nederland, nog wel te horen krijgen dat ze niet goed geïntegreerd zijn. De tweede generatie heeft regelmatig het gevoel er niet bij te horen, schrijft het SCP. Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders wijten dat aan hun huidskleur, Turkse en Marokkaanse Nederlanders hebben het idee dat hun islamitische geloof wordt gezien als een onoverbrugbaar obstakel om te integreren.

Volgens het SCP heeft de tweede generatie de ‘de veren van bescheidenheid van de eerste generatie afgeschud’. Degenen die in Nederland geboren zijn, benadrukken dat integratie van twee kanten moet komen. Zij ervaren discriminatie en uitsluiting en vinden dat autochtone Nederlanders meer ruimte voor hen moeten maken.

Contact maken

Ook vinden zij dat autochtone Nederlanders meer hun best moeten doen om contact te maken, terwijl autochtone Nederlanders juist vinden dat de bal ligt bij mensen met een migratieachtergrond. Dat is vooral te zien bij Nederlanders met een Turkse of Marokkaanse achtergrond. Tussen autochtone Nederlanders en Surinaamse of Antilliaanse Nederlanders is meer contact.

Ook de meningen over hoe het gaat met de multiculturele samenleving lopen uiteen. Zo ervaart een vijfde van de autochtone Nederlanders veel spanningen tussen groepen, terwijl een derde niet of nauwelijks een probleem ziet. In tien jaar tijd zijn de opvattingen over de multiculturele samenleving niet negatiever geworden. De grootste groep mensen, de ‘tussengroep’, ziet geen grote conflicten maar signaleert spanningen die af en toe oplaaien.

Lees ook: